Wydawca treści
nadzór nad lasami niepaństwowymi
Lasy prywatne stanowią około 17 proc. lasów w Polsce. Biorąc pod uwagę politykę zwiększania lesistości, należy się spodziewać, że powierzchnia lasów niepaństwowych będzie rosła i w niedalekiej przyszłości może stanowić 20 proc. ogólnej powierzchni leśnej kraju.
Obowiązki i prawa właścicieli lasów wynikają z postanowień ustawy o lasach. Gospodarowanie w lasach prywatnych prowadzone jest przez właścicieli według uproszczonego planu urządzenia lasu lub decyzji starosty wydanej na podstawie inwentaryzacji stanu lasów. Dokumenty te określają także wielkość dopuszczalnego pozyskania drewna na danym terenie. Nadzór nad prowadzoną gospodarką leśną w lasach prywatnych sprawuje starosta. Co istotne, właściciel lasu prywatnego może zgodnie z prawem zakazać wstępu na jego teren, oznaczając go odpowiednimi tablicami. Z uprawnienia tego właściciele lasów z reguły nie korzystają.
Ponad 70 proc. starostw powierza prowadzenie nadzoru nad gospodarką leśną w lasach prywatnych leśnikom z Lasów Państwowych. Szczegóły tego nadzoru określa porozumienie zawierane pomiędzy starostą a właściwym nadleśniczym, publikowane w Dzienniku Urzędowym Wojewody.
Zgodnie z przepisami ustawy o lasach Lasy Państwowe zobowiązane są służyć radą i pomocą prywatnym właścicielom lasów w prowadzeniu gospodarki leśnej. Leśnicy w ramach tych działań:
- doradzają prywatnym właścicielom, jak prowadzić gospodarkę leśną,
- udostępniają sadzonki drzew i krzewów leśnych,
- wykonują na koszt nadleśnictw zabiegi zwalczające i ochronne w lasach prywatnych, jeśli wystąpią tam organizmy szkodliwe, zagrażające trwałości lasu,
- organizują wykonanie zadań gospodarczych w lesie (w tym sprzedaż drewna), na podstawie umowy z właścicielem lasu,
- sporządzają wielkoobszarowe inwentaryzacje stanu lasów oraz prowadzą bank danych o lasach.
Po wejściu Polski do Unii Europejskiej leśnicy włączyli się w udzielanie pomocy prywatnym właścicielom lasów oraz gruntów przeznaczonych do zalesienia. W szczególności dotyczy to sporządzania planów zalesienia gruntów przy ubieganiu się o pomoc finansową w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) oraz potwierdzania wykonania tego zalesienia. Ponadto leśnicy inicjują objęcie właścicieli lasów prywatnych pomocą finansową w przypadku wystąpienia huraganów, powodzi czy innych klęsk. Działania te również prowadzone są w ramach PROW.
Leśnicy wspierają również właścicieli lasów prywatnych swoją wiedzą i doświadczeniem, aby poprawić gospodarowanie w całych lasach. Służą temu m.in. materiały – fachowe poradniki i filmy.
Dużym problemem prowadzenia działań gospodarczych i ochronnych na terenie lasów prywatnych jest nadmierne rozdrobnienie działek leśnych oraz brak zorganizowania ich właścicieli. Utrudnia to zwłaszcza czynności z ochrony lasu. Dla organizmów zagrażających lasom granice własności nie stanowią żadnej przeszkody. Prowadzenie działań ochronnych jedynie po stronie Lasów Państwowych lub z niewielkim udziałem lasów prywatnych jest nieskuteczne. Podobnie rzecz ma się również z ochroną przeciwpożarową czy kradzieżami drewna.
Najnowsze aktualności
OCHRONA STREFOWA PTAKÓW
OCHRONA STREFOWA PTAKÓW
Ochrona niektórych zagrożonych ptaków nie ogranicza się tylko do ochrony gatunku lecz obejmuje również miejsca ich rozrodu i regularnego przebywania. Realizowana jest przez wytyczanie obszarów zwanych strefami ochrony, które trwale lub okresowo zabezpieczają otoczenie gniazda przed wszelkimi formami działalności ludzkiej. Aktualnie obowiązującym aktem prawnym, obejmującym ochroną miejsca lęgowe jest Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. (Dz. U. z 2016 r., poz. 2134 z późn. zm.) oraz - wynikające z art. 49 niniejszej ustawy - Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2016 r., poz. 2183).
Na terenie RDLP w Szczecinku mamy 125 stref (dot. ptaków). Najwięcej stref wyznaczono wokół gniazd bielika – 63, następnie orlika krzykliwego – 25, bociana czarnego – 23, puchacza – 6, kani rudej – 5, sóweczki – 2 i kani czarnej – 1. Różnie też przedstawia się liczba stref w poszczególnych nadleśnictwach. Obecnie najwięcej jest ich w Nadleśnictwie Drawsko – 15. Nieco mniej na terenie Nadleśnictwa Świdwin – 11, Połczyn – 9, Czaplinek i Leśny Dwór – 7, Karniszewice i Łupawa – 6. W pozostałych nadleśnictwach (z wyjątkiem Bobolic, gdzie obecnie nie ma stref), ich liczba oscyluje w przedziale od 1 do 5.
Osoby, które bezpośrednio zetknęły się z ochroną strefową mają świadomość, że nakładają one pewne ograniczenia w zakresie prowadzenia gospodarki leśnej. Strefy ochrony całorocznej funkcjonują na zasadzie rezerwatu ścisłego. Wykonywanie jakichkolwiek czynności w tym obszarze wymaga zgody Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska. Strefy ochrony okresowej są okresowo wyłączane z działalności człowieka. Zapewniają one ptakom spokój i bezpieczeństwo w okresie lęgów. Przywołane wcześniej Rozporządzenie Ministra Środowiska określa maksymalną odległość w metrach od gniazda zarówno strefy ochrony całorocznej, jak i okresowej. Oznacza to, że strefa nie powinna być większa niż w rozporządzeniu. Natomiast ustawodawca nie określa odległości minimalnej.
Większość gatunków objętych ochroną strefową to duże drapieżniki, które budują okazałe gniazda. Istotne są dla nich stare drzewostany, w których zakładają jedno lub kilka gniazd (wykorzystywanych rotacyjnie) z drzewami obserwacyjnymi, odpoczynkowymi i noclegowymi. Wyznaczając granicę strefy ochrony całorocznej należy brać pod uwagę obszar zbliżony wiekiem i składem gatunkowym do fragmentu lasu z gniazdem. Każdy przypadek wyznaczania stref wymaga indywidualnego podejścia do sytuacji terenowej oraz samego gatunku. Należy unikać włączania do strefy ścisłej znajdujących się w sąsiedztwie gniazd: łąk, pól uprawnych, pastwisk oraz lasów w młodszych klasach wieku. W celu ułatwienia ewidencji i monitoringu stref ochrony w SILP oraz identyfikacji w terenie, zasadne jest dostosowanie przebiegu ich granic do granic pododdziałów leśnych. W przypadku dużych pododdziałów, przekraczających maksymalne długości promieni stref, można wyjątkowo rozważać podział wydzielenia na fragmenty. Takiego podziału, w miarę możliwości, należy dokonać w oparciu o trwałe elementy terenu: linie podziału powierzchniowego, drogi, rowy, rzeki, potoki itp.
W celu uniknięcia nadmiernej penetracji okolic gniazd przez osoby nieupoważnione, np. amatorów fotografii przyrodniczej, granice stref nie powinny być czytelnie oznakowane (np. paskami malowanymi na drzewach). Natomiast ustawa o ochronie przyrody zobowiązuje zarządcę do ustawienia na skrzyżowaniach dróg prowadzących do stref ochrony tablic z napisem „Ostoja zwierząt. Osobom nieupoważnionym wstęp wzbroniony".
Organem, który powołuje i odwołuje strefy ochrony gatunkowej jest regionalny dyrektor ochrony środowiska. Likwidacja stref jest uzasadniona tylko w przypadku nie zasiedlania przez ptaki konkretnego gniazda w ciągu kilku lat z rzędu (najczęściej pięciu). Ponieważ wiele gatunków ptaków posiada w swoim areale kilka gniazd zajmowanych zamiennie, decyzja o likwidacji powinna być poprzedzona ścisłymi obserwacjami w terenie.
Wojciech Osuch - Naczelnik Wydziału Ochrony Ekosystemu
