Asset Publisher
Historia
Po drugiej wojnie światowej Pomorze Środkowe znalazło się w granicach państwa polskiego. Rok 1945 otwiera nową kartę w dziejach tej ziemi. Lasy stały się własnością Skarbu Państwa, administrowaną przez organizację gospodarczą Lasy Państwowe. Szczecinek, w którym od po-czątku mieściła się siedziba Dyrekcji Lasów Państwowych Okręgu Bałtyckiego, został zdobyty 27 lutego 1945 roku, przez wojska radzieckie - 32 Dywizję Kawaleryjską Gwardii, pod dowódz-twem gen. Kałużnego. 28 lutego miasto było wolne. Ziemia pomorska była zniszczona i wylud-niona, a wycofujący się Niemcy usunęli wszystko, co tylko możliwe; ludność cywilną ewakuo-wali, inwentarz żywy wywieźli lub zlikwidowali. Polakom, przeżywającym radość wyzwolenia, towarzyszyła równocześnie świadomość ogromu pracy, która ich czeka przy zagospodarowaniu i odbudowie tych terenów.
Już w marcu 1945 roku do Szczecinka zaczęły napływać zorganizowane grupy pionierskie, celem zabezpieczenia mienia społecznego i organizowania polskiej administracji. Na początku maja 1945 roku, pierwsza 25-osobowa grupa pod kierownictwem doświadczonego leśnika - inż. Władysława Chwalibogowskiego (przedwojennego dyrektora LP w Warszawie, Toruniu i w Łodzi), przybyła samochodami ciężarowymi z Krakowa, tworząc zalążek Dyrekcji Lasów Państwowych Okręgu Bałtyckiego w Szczecinku, która swym działaniem miała objąć całe Pomorze Środkowe oraz część Pomorza Zachodniego. Na siedzibę Dyrekcji wybrano okazały budynek przy ul. Kościuszki 22, w którym dzisiaj mieści się biuro Nadleśnictwa Szczecinek.
Przed nieliczną grupą operacyjną stanęło trudne zadanie zabezpieczenia i szybkiego zagospodarowania nagromadzonego przez Niemców w czasie wojny surowca drzewnego oraz zorganizowania administracji leśnej. Wkrótce do Szczecinka przybyli kolejni leśnicy, oddelegowani przez dyrekcje leśne z Łodzi, Krakowa, Lublina, Radomia, Rzeszowa, Torunia, Sopotu, Poznania i by-łych Dyrekcji Lwowskiej i Wileńskiej.
Pionierzy tamtego okresu to: Teodor Trzaskowski, Stefan Chrzanowski, Karol Galus, Antoni Ziemniak, Tadeusz Jedliczka, Andrzej Oponia, Eugeniusz Groszka, Leon Gawroński, Bronisław Podków-ka, Zygmunt Assman, Jan Jamiołkowski, Piotr Habrzyk, Wiesław Pałka, Eugeniusz Jaszewski, Stanisław Klikowicz, Mieczysław Matwiejczyk, a także pierwsi nadleśniczowie: Kazimierz Maziarz, Broni-sław Benjaszewicz, Feliks Ritter, Błażej Bednarek, Leonard Kohler, Zygmunt Tomaszewski, Jan Mańkut, Mieczysław Rzepczyński, Alojzy Kujanka, Józef Lewandowski, Tadeusz Nosal, Stefan Iwiński oraz wiele innych osób, których praca była istotnym wkładem w zagospodarowanie i odbudowę lasów na Ziemi Koszalińskiej. Wśród pierwszych pracowników dyrekcji bałtyckiej nie zabrakło zdemobilizowanych żołnierzy walczących na frontach drugiej wojny światowej, więźniów obozów pracy, a od 1946 r. przesiedleńców i repatriantów z terenów wschodnich przedwojennej Rzeczypospolitej.
Lasy Pomorza Środkowego nie ucierpiały zbytnio od działań wojennych, ale w związku z przygotowywaną agresją na Polskę i budową umocnień Wału Pomorskiego został w nich poważnie uszczuplony tzw. zapas drewna na pniu. Po wojnie setki tysięcy metrów sześciennych drewna leżało po lasach, składach i tartakach. Niemcy, wycofując się zlikwidowali lub wywieźli wszystkie plany i mapy gospodarcze oraz zniszczyli urządzenia tartaczne. Wiele osad leśnych spłonęło w czasie działań wojennych. Znaczne połacie lasów, zwłaszcza wzdłuż dróg, były zaminowane, co było przyczyną śmierci lub ran wielu leśników i robotników leśnych.
Pracę trzeba było organizować od podstaw. Lasy przez lata wojny zostały gospodarczo zaniedbane, zwłaszcza pod względem hodowlanym i sanitarnym. Najważniejszym zadaniem logi-stycznym pracowników Dyrekcji było szybkie zorganizowanie administracji leśnej, urządzenie siedzib nadleśnictw i leśnictw, przejęcie i zabezpieczenie obiektów leśnych i związanych z nimi zakładów przemysłu drzewnego oraz zwalczanie kradzieży drewna z lasu. Natomiast najpilniejszymi zadaniami gospodarczymi było m.in. zalesienie wielkich powierzchni wojennych zrębów i halizn, likwidacja i odnowa dużych obszarów pożarzysk, usunięcie drzewostanów źle produkujących oraz dostarczanie odbudowującemu się krajowi jak najwięcej drewna. Mimo trudności personalnych, już w połowie 1945 roku, zorganizowano 39 nadleśnictw oraz uruchomiono 14 tartaków. Początki były niełatwe, wymagały od leśników dużego wysiłku i przemyślanych działań. Zadania leśnictwa w tym okresie stale wzrastały, nieproporcjonalnie do rzeczywistych możliwości, szczególnie w odniesieniu do wciąż zbyt małej liczby robotników i pojazdów transportujących drewno. Jednak pionierski upór i ambicja leśników, sprawiły, że zorganizowali tu od pod-staw gospodarstwo leśne na poziomie dorównującym, a nawet w krótkim czasie przewyższają-cym poziom leśnictwa w innych rejonach kraju, gdzie administracja leśna nie musiała zaczynać od podstaw.
Dyrekcja Lasów Państwowych Okręgu Bałtyckiego w Szczecinku zorganizowana była na wzór z okresu międzywojennego, jako jednostka budżetowa, której podporządkowane były nadleśnictwa, tartaki, fabryki przemysłu drzewnego i torfowego, zarządy transportu lądowego i wodnego, gospodarstwa rybackie i ubocznego użytkowania lasu, szkoły i ośrodki szkoleniowe. Obszar działania był ściśle związany z ówczesnym podziałem administracyjnym kraju. Obejmował on tereny trzech województw: zachodniopomorskiego, czyli szczecińskiego, bydgoskiego i gdańskiego.
W pierwszym roku działalności funkcjonowały już 44 nadleśnictwa i 24 tartaki, a w miarę organizacyjnego wzmacniania liczba jednostek systematycznie wzrastała, by w roku gospodarczym 1947/48 osiągnąć liczbę 125 jednostek, w tym 77 nadleśnictw. Warto w tym miejscu przytoczyć nazwy wszystkich nadleśnictw z tamtego okresu (w nawiasach nazwy późniejsze): Biały Zdrój, Bobolice, Borze Tuchomie (Borzytuchom), Czarne, Czernino, Człopa, Dąbrowa Otoczysta (Skórka), Dębnica (Damnica), Dobrzyca, Dretyń, Drzonowo, Gardna (Smołdzino), Gołębia Góra, Gostyń (Gościno), Gumieńce, Karnieszewice, Kartlewo, Karwice, Klęcko, Krajenka, Krosino, Kurowo, Lendyczek (Lędyczek), Lipie, Lisowo (Żukowo), Łupawa, Manowo, Masłowice (Tuchomie), Mikorowo (Pogorzelice), Nakielno, Nieźwiada (Niedźwiady), Nowa Korytnica, Nowy Dwór, Nowy Kraków, Orle, Ostrowiec, Piława, Plitnica (Płytnica), Podborsko, Polanów, Polnica, Połczyn, Poniki, Przechlewo, Przytocko, Racibórz, Radawnica, Romanów (Rymań), Rudawa, Rudki, Rzeczenica, Sierżno, Skarszewo (Skarszów), Słupsk, Smolno, Sominy, Stanomino, Stara Huta, Stary Kraków, Stary Potok, Stojęcino (Główczyce), Szczecinek, Trzcinno, Trzebieszki, Tuczno, Turze (Motarzewo), Tychowo, Ustka, Wiatrołom, Wierzchowo, Wilcza, Wyszobórz, Zdrojowa Góra, Zgniły Zdrój (Świerczyna), Złocieniec, Złotów, Żydowo. Bałtycka Dyrekcja LP zarządzała również całością przemysłu drzewnego na Pomorzu; kilkudziesięcioma tartakami, Fabryką Zapałek w Sianowie, Fabryką Tektury w Tarnówce, Fabryką Kalafonii i Terpen-tyny w Ptuszy, Fabryką Przemiału Torfu w Wielanowie. Organizowała także skup produktów runa leśnego. Dopiero w następnych latach jednostki te uzyskały samodzielność.
Asset Publisher
Asset Publisher
Wiatraki nad lasami - nowatorskie badania i zrównoważona przyszłość energetyki wiatrowej
Wiatraki nad lasami - nowatorskie badania i zrównoważona przyszłość energetyki wiatrowej
Lasy Państwowe uczestniczą od 2021 roku w pilotażu związanym z budową farm wiatrowych na terenach leśnych, realizowanych w ramach projektu „Las Energii”. Nie są one inwestorem ani deweloperem. Ich rola ogranicza się do dzierżawy gruntów oraz pełnienia funkcji partnera wspierającego i obserwatora, a także merytorycznie nadzorują zagadnienia leśne. Pilotaż ma na celu identyfikację barier wdrożeniowych oraz zgromadzenie wiedzy i doświadczeń niezbędnych do realizacji podobnych przedsięwzięć w przyszłości.
Pilotażowe lokalizacje
Projekt jest obecnie realizowany w dwóch lokalizacjach na terenie trzech nadleśnictw w województwie lubuskim, pod zarządem Regionalnych Dyrekcji Lasów Państwowych w Szczecinie i Zielonej Górze. W każdej z lokalizacji planowana jest budowa maksymalnie do 10 turbin wiatrowych, każda o mocy 6-7 MW. Projekty znajdują się na etapie uzgodnień i uzyskiwania zgód administracyjnych.
Informacja o budowie 2500 wiatraków, która pojawiła się w mediach, jest nieścisła i wprowadza w błąd. Liczba ta wynika z oszacowanego potencjału lokalizacyjnego gruntów leśnych, ale nie oznacza, że takie inwestycje faktycznie powstaną. Decyzje dotyczące dalszego rozwoju projektu zostaną podjęte po zakończeniu pilotażu i badań naukowych.
Nowatorskie badania na światowym poziomie
Badania prowadzone przez ekspertów z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu stanowią przełomowy krok w analizie wpływu farm wiatrowych na populacje ptaków i nietoperzy w lasach nizinnych Polski. Są to pionierskie badania w skali kraju, które podnoszą standardy naukowe i wyznaczają nowe kierunki w zrównoważonym rozwoju energetyki wiatrowej. Realizowane na światowym poziomie analizy bazują na zaawansowanych, zautomatyzowanych metodach zbierania danych, które umożliwiają precyzyjne i obiektywne oceny oddziaływania inwestycji na ekosystemy leśne, ale także w innych dziedzinach, takich jak bezpieczeństwo transportu lotniczego.
Zespół naukowców, odpowiedzialny za projekt, składa się z uznanych ekspertów w dziedzinie ekologii i ochrony przyrody, których dorobek naukowy jest potwierdzony licznymi publikacjami w renomowanych czasopismach międzynarodowych oraz prestiżowymi nagrodami. Ich działania, ukierunkowane na ochronę środowiska i przeciwdziałanie zmianom klimatycznym, od lat przyczyniają się do kształtowania nowoczesnych, proekologicznych rozwiązań w Polsce i za granicą.
Wyniki tych nowatorskich badań dostarczą nie tylko kluczowych informacji o wpływie farm wiatrowych na lokalne populacje fauny, ale także stworzą podstawy do opracowania wytycznych dla przyszłych inwestycji tego typu. Pozwolą one na wyznaczenie obszarów optymalnych dla lokalizacji farm wiatrowych, minimalizując jednocześnie ich oddziaływanie na środowisko naturalne. Innowacyjne podejście zastosowane w tych badaniach ma szansę stać się wzorem dla podobnych analiz prowadzonych w innych częściach świata, podkreślając przewodnią rolę Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu w badaniach nad zrównoważonym rozwojem ekoenergetyki.
Innowacyjne podejście do lokalizacji farm wiatrowych
Lokalizacja farm wiatrowych w ramach pilotażu uwzględnia optymalizację pod kątem środowiskowym, przyrodniczym i przeciwpożarowym. Zanim powstaną wiatraki, planowane jest wspólne opracowanie procedur w zakresie ochrony lasów wskazanych dla tego typu inwestycji. Należy również podkreślić, że planowane instalacje znajdują się w odległości około 2,5 km od zabudowań mieszkalnych, co znacząco przewyższa minimalną odległość 500 m określoną w projektowanej ustawie o odnawialnych źródłach energii.
Proces pilotażu prowadzony jest w sposób transparentny i otwarty. Gminy, w których realizowane są inwestycje, przeprowadziły konsultacje społeczne, a mieszkańcy i władze lokalne dostrzegają potencjalne korzyści, w tym dodatkowe wpływy z podatków. Przedstawiciele Lasów Państwowych i inwestorów od lat informują o projekcie na różnego rodzaju spotkaniach, konferencjach leśnych, energetycznych i ornitologicznych.
W obliczu konieczności przeciwdziałania zmianom klimatycznym i potrzeby zwiększania udziału zielonej energii w krajowym bilansie energetycznym projekt „Las Energii” stanowi ważną szansę na rozwój innowacyjnych rozwiązań. Lasy Państwowe, wspierając zrównoważoną transformację energetyczną, przyczyniają się zarówno do ochrony polskiej przyrody, jak i do budowy nowoczesnego, ekologicznego sektora energetycznego. Realizowane w ramach projektu badania są przeprowadzane na najwyższym poziomie profesjonalizmu, w oparciu o zaawansowane technologie oraz rzetelne analizy naukowe, co gwarantuje ich obiektywność i użyteczność w dalszym rozwoju zrównoważonej energetyki.
Należy zauważyć, iż turbiny wiatrowe nie będą pierwszymi dużymi inwestycjami energetycznymi na terenach Lasów Państwowych. Przez obszary leśne przebiegają m.in. linie energetyczne czy gazowe. Rozwinięcie działań Lasów Państwowych na obszar energetyki, OZE, efektywności energetycznej i redukcji emisji CO2 jest spójne z zasadami zrównoważonego rozwoju. Identyfikujemy możliwości wykorzystania niektórych gruntów pozostających w zarządzie Lasów Państwowych pod inwestycje w odnawialne źródła energii i w ramach działań projektowo-pilotażowych badamy ich potencjał. Podobne inicjatywy realizujemy np. w obszarze fotowoltaiki czy produkcji zielonego wodoru. Nadal odgrywają one jednak rolę działalności dodatkowej, uzupełniającej działalność podstawową, jaką jest prowadzenie gospodarki leśnej i równoważenie trzech kluczowych funkcji lasu: przyrodniczej, gospodarczej i społecznej.
Zapraszamy do zapoznania się z materiałami na stronie www.lasydlaklimatu.lasy.gov.pl – gdzie publikujemy aktualności oraz kluczowe informacje związane z projektem „Las Energii” oraz innymi działaniami Lasów Państwowych z obszarów pokrewnych, m.in. zwiększania efektywności energetycznej czy analizy śladu węglowego organizacji.