Asset Publisher
Historia
Po drugiej wojnie światowej Pomorze Środkowe znalazło się w granicach państwa polskiego. Rok 1945 otwiera nową kartę w dziejach tej ziemi. Lasy stały się własnością Skarbu Państwa, administrowaną przez organizację gospodarczą Lasy Państwowe. Szczecinek, w którym od po-czątku mieściła się siedziba Dyrekcji Lasów Państwowych Okręgu Bałtyckiego, został zdobyty 27 lutego 1945 roku, przez wojska radzieckie - 32 Dywizję Kawaleryjską Gwardii, pod dowódz-twem gen. Kałużnego. 28 lutego miasto było wolne. Ziemia pomorska była zniszczona i wylud-niona, a wycofujący się Niemcy usunęli wszystko, co tylko możliwe; ludność cywilną ewakuo-wali, inwentarz żywy wywieźli lub zlikwidowali. Polakom, przeżywającym radość wyzwolenia, towarzyszyła równocześnie świadomość ogromu pracy, która ich czeka przy zagospodarowaniu i odbudowie tych terenów.
Już w marcu 1945 roku do Szczecinka zaczęły napływać zorganizowane grupy pionierskie, celem zabezpieczenia mienia społecznego i organizowania polskiej administracji. Na początku maja 1945 roku, pierwsza 25-osobowa grupa pod kierownictwem doświadczonego leśnika - inż. Władysława Chwalibogowskiego (przedwojennego dyrektora LP w Warszawie, Toruniu i w Łodzi), przybyła samochodami ciężarowymi z Krakowa, tworząc zalążek Dyrekcji Lasów Państwowych Okręgu Bałtyckiego w Szczecinku, która swym działaniem miała objąć całe Pomorze Środkowe oraz część Pomorza Zachodniego. Na siedzibę Dyrekcji wybrano okazały budynek przy ul. Kościuszki 22, w którym dzisiaj mieści się biuro Nadleśnictwa Szczecinek.
Przed nieliczną grupą operacyjną stanęło trudne zadanie zabezpieczenia i szybkiego zagospodarowania nagromadzonego przez Niemców w czasie wojny surowca drzewnego oraz zorganizowania administracji leśnej. Wkrótce do Szczecinka przybyli kolejni leśnicy, oddelegowani przez dyrekcje leśne z Łodzi, Krakowa, Lublina, Radomia, Rzeszowa, Torunia, Sopotu, Poznania i by-łych Dyrekcji Lwowskiej i Wileńskiej.
Pionierzy tamtego okresu to: Teodor Trzaskowski, Stefan Chrzanowski, Karol Galus, Antoni Ziemniak, Tadeusz Jedliczka, Andrzej Oponia, Eugeniusz Groszka, Leon Gawroński, Bronisław Podków-ka, Zygmunt Assman, Jan Jamiołkowski, Piotr Habrzyk, Wiesław Pałka, Eugeniusz Jaszewski, Stanisław Klikowicz, Mieczysław Matwiejczyk, a także pierwsi nadleśniczowie: Kazimierz Maziarz, Broni-sław Benjaszewicz, Feliks Ritter, Błażej Bednarek, Leonard Kohler, Zygmunt Tomaszewski, Jan Mańkut, Mieczysław Rzepczyński, Alojzy Kujanka, Józef Lewandowski, Tadeusz Nosal, Stefan Iwiński oraz wiele innych osób, których praca była istotnym wkładem w zagospodarowanie i odbudowę lasów na Ziemi Koszalińskiej. Wśród pierwszych pracowników dyrekcji bałtyckiej nie zabrakło zdemobilizowanych żołnierzy walczących na frontach drugiej wojny światowej, więźniów obozów pracy, a od 1946 r. przesiedleńców i repatriantów z terenów wschodnich przedwojennej Rzeczypospolitej.
Lasy Pomorza Środkowego nie ucierpiały zbytnio od działań wojennych, ale w związku z przygotowywaną agresją na Polskę i budową umocnień Wału Pomorskiego został w nich poważnie uszczuplony tzw. zapas drewna na pniu. Po wojnie setki tysięcy metrów sześciennych drewna leżało po lasach, składach i tartakach. Niemcy, wycofując się zlikwidowali lub wywieźli wszystkie plany i mapy gospodarcze oraz zniszczyli urządzenia tartaczne. Wiele osad leśnych spłonęło w czasie działań wojennych. Znaczne połacie lasów, zwłaszcza wzdłuż dróg, były zaminowane, co było przyczyną śmierci lub ran wielu leśników i robotników leśnych.
Pracę trzeba było organizować od podstaw. Lasy przez lata wojny zostały gospodarczo zaniedbane, zwłaszcza pod względem hodowlanym i sanitarnym. Najważniejszym zadaniem logi-stycznym pracowników Dyrekcji było szybkie zorganizowanie administracji leśnej, urządzenie siedzib nadleśnictw i leśnictw, przejęcie i zabezpieczenie obiektów leśnych i związanych z nimi zakładów przemysłu drzewnego oraz zwalczanie kradzieży drewna z lasu. Natomiast najpilniejszymi zadaniami gospodarczymi było m.in. zalesienie wielkich powierzchni wojennych zrębów i halizn, likwidacja i odnowa dużych obszarów pożarzysk, usunięcie drzewostanów źle produkujących oraz dostarczanie odbudowującemu się krajowi jak najwięcej drewna. Mimo trudności personalnych, już w połowie 1945 roku, zorganizowano 39 nadleśnictw oraz uruchomiono 14 tartaków. Początki były niełatwe, wymagały od leśników dużego wysiłku i przemyślanych działań. Zadania leśnictwa w tym okresie stale wzrastały, nieproporcjonalnie do rzeczywistych możliwości, szczególnie w odniesieniu do wciąż zbyt małej liczby robotników i pojazdów transportujących drewno. Jednak pionierski upór i ambicja leśników, sprawiły, że zorganizowali tu od pod-staw gospodarstwo leśne na poziomie dorównującym, a nawet w krótkim czasie przewyższają-cym poziom leśnictwa w innych rejonach kraju, gdzie administracja leśna nie musiała zaczynać od podstaw.
Dyrekcja Lasów Państwowych Okręgu Bałtyckiego w Szczecinku zorganizowana była na wzór z okresu międzywojennego, jako jednostka budżetowa, której podporządkowane były nadleśnictwa, tartaki, fabryki przemysłu drzewnego i torfowego, zarządy transportu lądowego i wodnego, gospodarstwa rybackie i ubocznego użytkowania lasu, szkoły i ośrodki szkoleniowe. Obszar działania był ściśle związany z ówczesnym podziałem administracyjnym kraju. Obejmował on tereny trzech województw: zachodniopomorskiego, czyli szczecińskiego, bydgoskiego i gdańskiego.
W pierwszym roku działalności funkcjonowały już 44 nadleśnictwa i 24 tartaki, a w miarę organizacyjnego wzmacniania liczba jednostek systematycznie wzrastała, by w roku gospodarczym 1947/48 osiągnąć liczbę 125 jednostek, w tym 77 nadleśnictw. Warto w tym miejscu przytoczyć nazwy wszystkich nadleśnictw z tamtego okresu (w nawiasach nazwy późniejsze): Biały Zdrój, Bobolice, Borze Tuchomie (Borzytuchom), Czarne, Czernino, Człopa, Dąbrowa Otoczysta (Skórka), Dębnica (Damnica), Dobrzyca, Dretyń, Drzonowo, Gardna (Smołdzino), Gołębia Góra, Gostyń (Gościno), Gumieńce, Karnieszewice, Kartlewo, Karwice, Klęcko, Krajenka, Krosino, Kurowo, Lendyczek (Lędyczek), Lipie, Lisowo (Żukowo), Łupawa, Manowo, Masłowice (Tuchomie), Mikorowo (Pogorzelice), Nakielno, Nieźwiada (Niedźwiady), Nowa Korytnica, Nowy Dwór, Nowy Kraków, Orle, Ostrowiec, Piława, Plitnica (Płytnica), Podborsko, Polanów, Polnica, Połczyn, Poniki, Przechlewo, Przytocko, Racibórz, Radawnica, Romanów (Rymań), Rudawa, Rudki, Rzeczenica, Sierżno, Skarszewo (Skarszów), Słupsk, Smolno, Sominy, Stanomino, Stara Huta, Stary Kraków, Stary Potok, Stojęcino (Główczyce), Szczecinek, Trzcinno, Trzebieszki, Tuczno, Turze (Motarzewo), Tychowo, Ustka, Wiatrołom, Wierzchowo, Wilcza, Wyszobórz, Zdrojowa Góra, Zgniły Zdrój (Świerczyna), Złocieniec, Złotów, Żydowo. Bałtycka Dyrekcja LP zarządzała również całością przemysłu drzewnego na Pomorzu; kilkudziesięcioma tartakami, Fabryką Zapałek w Sianowie, Fabryką Tektury w Tarnówce, Fabryką Kalafonii i Terpen-tyny w Ptuszy, Fabryką Przemiału Torfu w Wielanowie. Organizowała także skup produktów runa leśnego. Dopiero w następnych latach jednostki te uzyskały samodzielność.
Asset Publisher
Asset Publisher
Lasy – kluczowy sojusznik w walce ze zmianami klimatu.
Lasy – kluczowy sojusznik w walce ze zmianami klimatu.
Ukazał się raport „Statystyki zmian klimatu. Polska na tle Europy” Głównego Urzędu Statystycznego. Przedstawia aktualne dane dotyczące zmian klimatu w Polsce i Europie. Wskazuje na przyczyny, skutki oraz sposoby łagodzenia tych zmian. Dla Lasów Państwowych kluczowe jest podkreślenie roli lasów w ograniczaniu emisji gazów cieplarnianych oraz ich znaczenia w strategiach adaptacyjnych.
Od lat 70. XX wieku globalna temperatura rośnie w tempie około 0,2°C na dekadę. Europa ociepla się szybciej niż inne regiony świata – średnia temperatura na europejskich obszarach lądowych w ostatniej dekadzie była wyższa o ponad 2°C względem epoki przedprzemysłowej. W Polsce obserwujemy coraz częstsze fale upałów, susze oraz intensywne opady, które prowadzą do podtopień.
Podczas gdy w Europie powierzchnia leśna rośnie, globalnie obserwujemy odwrotny trend. Wylesianie w Amazonii, Azji Południowo-Wschodniej i Afryce Subsaharyjskiej prowadzi do dramatycznych strat w zakresie pochłaniania dwutlenku węgla. W skali światowej lasy zajmują 4,1 mld hektarów, jednak ich powierzchnia zmniejsza się głównie w wyniku przekształcania na grunty rolne i pastwiska.
W 2022 roku emisja gazów cieplarnianych w Polsce pochodziła głównie ze spalania paliw (78,1%), procesów przemysłowych (6,2%) oraz rolnictwa (8,8%). Sektor odpadów i emisji lotnych z paliw odpowiadał odpowiednio za 1,0% i 5,8% całkowitej emisji.
Dane wskazują, że w stosunku do roku bazowego 1988 Polska znacząco ograniczyła emisję gazów cieplarnianych, m.in. poprzez poprawę efektywności energetycznej i rozwój odnawialnych źródeł energii.
Lasy Państwowe pełnią strategiczną rolę w ograniczaniu skutków zmian klimatycznych, pochłaniając znaczne ilości CO₂ i przyczyniając się do redukcji emisji gazów cieplarnianych. Lasy są kluczowym elementem w walce z kryzysem klimatycznym. W Unii Europejskiej zajmują około 160 mln hektarów, co czyni je największym ekosystemem lądowym. W Polsce powierzchnia lasów wynosi ponad 9,2 mln ha, co stanowi około 30% terytorium kraju. Sektor leśny, w ramach unijnej kategorii LULUCF, znacząco przyczynia się do bilansu emisji gazów cieplarnianych, redukując emisję dwutlenku węgla oraz wspierając neutralność klimatyczną.
Lasy jako naturalny pochłaniacz CO₂.
Zgodnie z danymi zawartymi w raporcie Głównego Urzędu Statystycznego, sektor leśny odgrywa kluczową rolę w pochłanianiu emisji dwutlenku węgla. Gleby leśne magazynują większą ilość węgla niż biomasa nadziemna, co stanowi istotny element strategii łagodzenia zmian klimatu. W Unii Europejskiej lasy usuwają rocznie około 236 mln ton CO2 netto, co odpowiada 7% rocznych emisji gazów cieplarnianych w UE.
Zrównoważona gospodarka leśna jako element adaptacji.
Lasy Państwowe wdrażają liczne działania adaptacyjne, aby zwiększyć odporność lasów na skutki zmian klimatycznych. Wśród kluczowych strategii wymienić można:
- dobór odpornych gatunków drzew,
- zwiększenie retencji wody,
- monitorowanie zdrowotności drzewostanów,
- zarządzanie lasami w sposób zrównoważony, zapewniający jednocześnie produkcję drewna i ochronę klimatu.
Neutralność klimatyczna dzięki lasom.
Lasy Państwowe odgrywają kluczową rolę w strategii neutralności klimatycznej Polski. Ich zdolność do magazynowania węgla oraz przemyślana gospodarka leśna przyczyniają się do stabilizacji klimatu i ograniczania negatywnych skutków emisji gazów cieplarnianych.
Dzięki odpowiednim działaniom adaptacyjnym i zrównoważonej gospodarce leśnej, polskie lasy pozostają jednym z najważniejszych sojuszników w walce ze zmianami klimatu.